Tarcza Antykryzysowa 2.0. – doręczenia pocztowe

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 stanowi kontynuację działań Rządu w obszarze realizacji Tarczy Antykryzysowej 1.0. oraz wprowadza kolejne rozwiązania, mające na celu przeciwdziałanie negatywnym skutkom społeczno-gospodarczym. W grupie nowych rozwiązań zaproponowanych przez ustawodawcę znajdują się m.in. przepisy dotyczące zasad doręczeń przesyłek pocztowych uregulowane w art. 97 i 98 ww. ustawy. Powyższe rozwiązania mogą mieć istotny wpływ na działalność gospodarczą, w związku z czym poniżej przygotowaliśmy dla Państwa krótkie omówienie najważniejszych zmian w zakresie doręczeń pocztowych, wprowadzonych ww. przepisami.

Wstrzymanie funkcjonowania tzw. „fikcji doręczenia” przesyłek pocztowych.

Zgodnie z art. 98 Tarczy Antykryzysowej 2.0 nieodebrane pisma podlegające doręczeniu za potwierdzeniem odbioru przez operatora pocztowego, których termin odbioru określony w awizo przypadał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, nie można uznać za doręczone w czasie obowiązywania tychże stanów oraz przed upływem 14 dni od dnia zniesienia tych stanów. Powyższy przepis nie znajduje zastosowania do: kontroli podatkowych, celno-skarbowych, postępowań podatkowych, jeżeli kontrole lub postępowania wiążą się z podejrzeniem popełnienia przestępstwa (także skarbowego) oraz przesyłek wysyłanych do i przez: sądy, Trybunały, prokuraturę (organy ścigania) i komorników sądowych.

Zaproponowane przez ustawodawcę w art. 98 Tarczy 2.0. rozwiązanie wstrzymuje tzw. „fikcję doręczeń”, powstającą w przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie (po dwukrotnym awizowaniu). W takim wypadku fikcja doręczenia nastąpi dopiero po upływie 14 dni od dnia ustania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii. W konsekwencji dojdzie do przesunięcia dnia, w którym rozpoczyna się bieg terminu uzależnionego od doręczenia przesyłki (np. wymagalność roszczenia, skuteczność oświadczenia o odstąpieniu od umowy, wypowiedzenia umowy). Co istotne – powyższy przepis znajduje zastosowanie wyłącznie do przesyłek wysłanych za potwierdzeniem odbioru (ZPO) – przepis nie znajduje zastosowania do przesyłek wysłanych, np. listem poleconym (aktualnie wrzucanych do skrzynek pocztowych bez pokwitowania). Ze względu na fakt, iż ustawodawca nie precyzuje, czy wskazany przepis dotyczy wyłącznie przesyłek, dla których przepisy prawa wymagają potwierdzenia odbioru (np. w postępowaniu administracyjnym), czy wszelkich przesyłek wysłanych w ten sposób, mając na uwadze zakres wyłączeń zastosowanych w ust. 2 przepisu, z ostrożności należy przyjąć, że przepis znajduje zastosowanie do wszelkich przesyłek wysłanych ZPO (również dobrowolnie).

Rozwiązaniem w powyższej sytuacji nie jest wysłanie listu rejestrowego (poleconego) bez ZPO, ponieważ w takim wypadku listonosz po prostu wrzuca go do skrzynki pocztowej i nie mamy potwierdzenia, że list został faktycznie odebrany.

Brak zwrotu przesyłki, której nie można doręczyć.

Dodatkowo, zgodnie z art. 97 Tarczy Antykryzysowej 2.0., w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz w okresie 14 dni od dnia odwołania tych stanów, operator pocztowy nie zwraca nadawcy przesyłki pocztowej, której w tym okresie nie mógł doręczyć adresatowi. Wskazany przepis nie dotyczy przesyłki niedoręczalnej (takiej, której nie można zwrócić z powodu braku nadawcy lub błędnego adresu). Przepisu nie stosuje się do przesyłek wysyłanych przez i do: sądów i Trybunałów, prokuratury (organów ścigania) oraz komorników sądowych.

Ustawodawca w powyższym przepisie nie wyjaśnia, co należy rozumieć przez stan „braku możliwości doręczenia przesyłki pocztowej adresatowi”. Wskazany brak możliwości nie został ograniczony wyłącznie do niemożności doręczenia przesyłki pod dany adres w związku z objęciem domowników przymusową kwarantanną (co byłoby zbieżne ze stanowiskiem Poczty Polskiej). Istnieje prawdopodobieństwo, że stan braku możliwości doręczenia przesyłki pocztowej będzie rozumiany szeroko, w związku z czym za taki stan będzie mogła zostać uznana odmowa przesyłki wobec obawy przed zarażeniem wirusem SARS-CoV-2.

Zgodnie z ust. 2 art. 98 Tarczy 2.0. niedoręczone przesyłki będą oczekiwały w placówce operatora pocztowego do upływu 14 dnia liczonego od dnia odwołania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego (w przypadku ponownego wprowadzenia takiego stanu). Dopiero po tym czasie przesyłka zostanie zwrócona nadawcy. Jeśli natomiast adresat dobrowolnie zgłosi się po awizowaną przesyłkę do placówki pocztowej w powyższym terminie, zostanie mu ona wydana – niestety w tym wypadku przepisy nie stanowią wprost, że wraz z wydaniem przesyłki uważana jest ona za doręczoną.

Konsekwencje wprowadzenia powyższych przepisów oraz początek ich obowiązywania.

Powyższy przepisy mają istotne znaczenie w odniesieniu do oświadczeń woli, których skutek następuje wraz z umożliwieniem adresatowi zapoznania się z ich treścią (a zatem które wymagają doręczenia adresatowi) – dotyczy to m.in. oświadczenia o odstąpieniu od umowy, wypowiedzenia umowy czy też wezwania do zapłaty (z którym wiąże się wymagalność roszczenia i początek naliczania odsetek).  

Skutek wywołany złożeniem powyższych oświadczeń będzie miał miejsce dopiero wraz z doręczeniem przesyłek lub przyjęciem fikcji ich doręczenia (co w związku z wprowadzonymi przepisami zostało przesunięte w czasie).

Tarcza Antykryzysowa 2.0. weszła w życie z dniem 18 kwietnia 2020 roku, poza wyjątkami wskazanymi w art. 118 ustawy, wśród których nie ma art. 97 i 98. W związku z powyższym, przytoczone przepisy obowiązują od dnia wejścia w życie ustawy, czyli od dnia 18 kwietnia. Oznacza to, ze art. 97 i 98 Tarczy 2.0. znajduje zastosowanie do przesyłek wysłanych w dniu 18 kwietnia lub później oraz awizowanych w tym terminie (także do przesyłek awizowanych wcześniej, jeśli można było dokonać ich odbioru w dniu 18 kwietnia). Przepis nie znajduje zastosowania do przesyłek, których zwrot nastąpił przed dniem wejścia w życie Tarczy Antykryzysowej 2.0.

Powyższe przepisy mogą stanowić swoistą „broń” w rękach nierzetelnych kontrahentów. Rozwiązaniem na uniknięcie niekorzystnych konsekwencji wynikających z powyższych przepisów, może być weryfikacja zawartych umów (jeżeli doręczenia dotyczą wykonania umów) w celu ustalenia, jaki tryb doręczenia przewiduje umowa. Niektóre doręczenia zgodnie z przepisami ogólnymi (jeżeli umowa nic nie stanowi w tym zakresie) mogą być dokonywane w tzw. formie dokumentowej (czyli np. przez e-mail). Najlepiej będzie, gdy każdą przesyłkę, oprócz wysłania pocztą tradycyjną, wyślemy także w sposób alternatywny (np. właśnie mailem). Doręczenie osobiste, które także jest rozwiązaniem, w tej chwili jest znacznie utrudnione.