Ministerstwo Finansów przedstawiło już konkretny projekt zmian w opodatkowaniu Fundacji Rodzinnej. W dniu 29 sierpnia 2025 roku przedstawiony został projekt ustawy o zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych [link: https://legislacja.gov.pl/docs//2/12401555/13152698/13152699/dokument734725.pdf]
Jak wskazywaliśmy wcześniej, głównym celem nowych regulacji jest uszczelnienie przepisów podatkowych dotyczących fundacji rodzinnej oraz przywrócenie ich pierwotnej funkcji – stworzenia mechanizmu bezpiecznej i stabilnej sukcesji. Projekt zakłada wejście w życie nowych zasad od dnia 1 stycznia 2026 roku, przy czym przewidziano jeden istotny wyjątek o którym mowa poniżej.
Fundacja rodzinna – zapowiedź planowanych zmian podatkowych od 2026
Najważniejsze zmiany od 2026 roku
Poniżej przedstawiamy kluczowe zmiany przewidziane w projekcie ustawy, które mają bezpośredni wpływ na działalność fundacji rodzinnych:
3 letni lock-up przy sprzedaży majątku
Projekt zakłada, że Fundacja Rodzinna będzie mogła sprzedać bez opodatkowania CIT składniki majątku, pod warunkiem że zbycie nastąpi po upływie 36 miesięcy od końca roku kalendarzowego, w którym fundacja otrzymała lub nabyła dany składnik od podmiotu powiązanego.
Co istotne, zgodnie z przepisem przejściowym okres 36 miesięcy będzie miał zastosowanie już do majątku wniesionego do Fundacji Rodzinnej po dniu 31 sierpnia 2025 roku.
Projekt wprost ogranicza stosowanie 36 miesięcznego lock-up wyłącznie do składników majątku nabytych lub otrzymanych od podmiotów powiązanych. W praktyce, taki kształt przepisów umożliwia w dalszym ciągu inwestowanie przez fundacji rodzinną w instrumenty rynku kapitałowego, jak na przykład akcje notowanych spółek – bez istotnych ograniczeń.
Natomiast oznacza to, że co do zasady mienie wniesione do fundacji rodzinnej przez fundatora objęte będzie okresem 36 miesięcznym lock-up od końca roku kalendarzowego w którym nastąpiło wniesienie mienia. Naruszenie okresu lock-up (zbycie mienia przez fundację rodzinną przed upływem tego okresu) skutkować będzie niezastosowaniem zwolnienia z podatku CIT.
Opodatkowanie najmu krótkoterminowego
Projekt ustawy wprowadza istotne ograniczenie w zakresie wynajmu nieruchomości przez fundacje rodzinne. Zwolnienie z CIT będzie przysługiwać wyłącznie w przypadku, gdy:
- wynajem nieruchomości mieszkalnych prowadzony jest wyłącznie na cele mieszkaniowe
- i realizowany jest bezpośrednio przez fundację rodzinną.
W praktyce oznacza to, że zwolnienie z CIT obejmuje jedynie najem długoterminowy, a fundacje rodzinne utracą możliwość korzystania z nieopodatkowanego najmu krótkoterminowego.
Dodatkowo ze zwolnienia zostały wyłączone umowy najmu/dzierżawy związane z działalnością hotelarską, pensjonatami oraz usługami zakwaterowania klasyfikowanymi w PKWiU 55.
Ciężar dowodu, że ten budynek, lokal lub ich część są wynajmowane bezpośrednio wyłącznie na cele mieszkaniowe spoczywa na fundacji rodzinnej.
Koniec z wykorzystaniem struktur transparentnych
Fundacje rodzinne nie będą mogły uniknąć podatku CIT poprzez prowadzenie działalności za pośrednictwem spółek lub funduszy transparentnych podatkowo. Po wejściu w życie zmian przychody z udziału w takich podmiotach będą opodatkowane na poziomie fundacji rodzinnej.
Objęcie reżimem CFC
Nowe przepisy przewidują, że zyski osiągane przez fundacje rodzinne za pośrednictwem kontrolowanych spółek zagranicznych będą podlegać opodatkowaniu w Polsce – na zasadach analogicznych do tych, które obecnie obowiązują osoby fizyczne i spółki. Ma to zapobiec transferowaniu zysków przy użyciu fundacji rodzinnej poza polski system podatkowy.
Exit tax dla fundacji rodzinnych
Projekt zakłada także objęcie fundacji rodzinnej przepisami o podatku od niezrealizowanych zysków (tzw. exit tax). W praktyce oznacza to, że:
- przeniesienie majątku fundacji rodzinnej za granicę
- lub zmiana rezydencji podatkowej fundacji,
będzie skutkować obowiązkiem zapłaty podatku od przyrostu wartości aktywów, tak jakby zostały one sprzedane. Rozwiązanie to uniemożliwia przenoszenie majątku fundacji poza Polskę bez rozliczania narosłych wartości podatkowych.
Zmiana w zakresie ukrytych zysków
Proponowane przepisy zakładają poszerzenie katalogu osób, wobec których udzielone pożyczki przez fundację rodzinną są kwalifikowane jako ukryte zyski. Po nowelizacji:
- pożyczki udzielone przez fundację rodzinną będą traktowane jako ukryte zyski nie tylko w przypadku, gdy ich beneficjentem jest sam beneficjent (tak jak do tej pory), lecz także gdy są one udzielane fundatorowi, lub osobom fizycznym powiązanym z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną,
- za ukryte zyski będą uznawane również umorzone, przedawnione lub odpisane jako nieściągalne należności z tytułu takich pożyczek.
Przepis przejściowy w zakresie lock-up
Na szczególną uwagę zasługuje wspomniany przepis przejściowy projektu ustawy. Zgodnie z nim ograniczenia w zakresie zwolnieniu z CIT przy sprzedaży majątku obejmują także aktywa wniesione do fundacji rodzinnej po dniu 31 sierpnia 2025 roku – mimo, że ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.
W praktyce oznacza to, że od dzisiaj majątek wniesiony do fundacji rodzinnej, a zbywany po 1 stycznia 2026 roku, jest objęty 36 miesięcznym lock-up, liczonym od końca roku kalendarzowego.
Wątpliwość pojawia się w przypadku, gdy zbycie aktywa wniesionego do fundacji po 31 sierpnia miałoby nastąpić przed końcem roku – objęcie takiej transakcji opodatkowaniem oznaczałoby, że ustawa działa wstecz (retrospektywność prawa). Wobec tego zbycie takiego aktywa dokonane przed wejście w życie ustawy nie będzie objęte omawianym okresem lock-up.
Innymi słowy, jeżeli wniesienie do fundacji rodzinnej określonych aktywów następuje po 31 sierpnia 2025 roku, a zbycie miałoby nastąpić po 1 stycznia 2026 roku – to transakcja zostaje objęta okresem 36-miesięcznej karencji, jest opodatkowana.
Celem regulacji jest zamknięcie drogi do szybkiego wniesienia majątku do fundacji rodzinnej jeszcze przed formalnym wejściem w życie przepisów uszczelniających. Z kolei celem pobocznym Ministerstwa Finansów może być również uniknięcie wątpliwości oraz ochrona praw nabytych przez fundację rodzinną przed ogłoszeniem projektu ustawy. Przy obecnie proponowanym kształcie przepisów fundatorzy oraz zarządzający mają pewność, że składniki nabyte przez fundację przed końcem sierpnia 2025 r. nie są objęte okresem lock-up.
Wpływ na działalność
Należy pamiętać, że opisane powyżej zmiany to w dalszym ciągu projekt ustawy, który nie został jeszcze przyjęty – dokument trafi do konsultacji publicznych, a ich treść może ulec zmianie w toku dalszych prac. Planowana data wejścia w życie to 1 stycznia 2026 r., ale o ostatecznym kształcie oraz terminach przesądzą dopiero uchwalone przepisy.
Już teraz jednak warto, aby fundatorzy oraz zarządzający fundacjami rodzinnymi dostosowali swoje plany działalności do nadchodzących realiów, które – nawet jeśli w szczegółach ulegną zmianie – pozostaną zbliżone w swojej istocie. Tego rodzaju działania powinny objąć:
- przyjęcie długoterminowego horyzontu przy planowaniu działalności fundacji zamiast planowania krótkoterminowych transakcji,
- weryfikację działalności fundacji w obszarze najmu nieruchomości, ze szczególnym uwzględnieniem najmu krótkoterminowego,
- analizę struktur i inwestycji fundacji rodzinnej, w szczególności w zakresie zaangażowania w struktury zagraniczne lub spółki transparentne,
- unikanie działań, które mogą zostać uznane za wypłatę ukrytych zysków.
Podsumowanie
Opublikowany projekt nowelizacji potwierdza kierunek – „uszczelnienia” przepisów podatkowych bez demontażu instytucji fundacji rodzinnej. Proponowana nowelizacja przewiduje między innymi:
- 36-miesięczny okres lock-u przy sprzedaży mienia wniesionego do fundacji lub nabytego od podmiotu powiązanego,
- opodatkowanie najmu krótkoterminowego nieruchomości,
- włączenie fundacji rodzinnej w reżim CFC,
- rozszerzenie przepisów o exit tax,
- doprecyzowanie zasad dotyczących struktur transparentnych oraz ukrytych zysków.
Na szczególną uwagę zasługuje przepis przejściowy, zgodnie z którym okres lock-up obejmie także mienie wniesione po dniu 31 sierpnia 2025 r.
Pomimo zaostrzenia przepisów fundacja rodzinna nadal pozostaje atrakcyjnym narzędziem sukcesyjnym umożliwiającej zapewnienie stabilnej międzypokoleniowej sukcesji biznesowej.
Chociaż mamy do czynienia z projektem ustawy, jako fundator czy zarządzający fundacji rodzinnej warto już teraz rozważyć:
- przeprowadzenie audytu aktywów i planowanych transakcji,
- weryfikację modelu działalności w zakresie najmu krótkoterminowego nieruchomości,
- analizę ryzyka dotyczącego CFC oraz exit tax,
- uporządkowanie polityki pożyczek i wypłat na rzecz beneficjentów.
Odpowiednie przygotowanie i wcześniejsza analiza pozwolą uniknąć nieprzewidzianych konsekwencji podatkowych.
Jeżeli potrzebujesz wsparcia w założeniu fundacji rodzinnej albo chcesz przygotować obecną strukturę na projektowane zmiany od 2026 roku – skontaktuj się z nami – wspólnie przejdziemy przez cały proces zapewniając bezpieczeństwo oraz dopasowane rozwiązania.
Tristan Grądzki – aplikant radcowski
Michał Sobczyński – partner zarządzający/adwokat
Orest Ochocki – partner/radca prawny
Jeśli jesteś zainteresowany tematyką fundacji rodzinnej, polecamy:
Fundacja rodzinna jako instrument inwestowania na rynku kapitałowym
Fundacja rodzinna – dozwolony zakres działalności i zasady jej opodatkowania
Fundacja rodzinna jednak korzystna dla fundatorów-małżonków – nowe spojrzenie fiskusa
0 Komentarzy