Od 1 lipca 2021 roku do grona spółek kapitałowych dołączy nowa – prosta spółka akcyjna (PSA). Spółka miała wejść w życie 1 marca 2021 roku jednak z powodu niedostosowania systemu S24 wymagane jest opóźnienie wejścia jej w życie o kilka miesięcy. Zanim jednak przepisy wejdą w życie, już teraz warto przytoczyć konstrukcję tej spółki.
PSA w głównym założeniu ma wspomóc rozwój nowych technologii oraz start-upów – czyli innowacyjnych przedsiębiorstw, które nie mają własnego kapitału i pozyskują go od inwestorów. Rzeczona spółka jest swoistą konstrukcją, która czerpie rozwiązania ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej oraz spółek osobowych. Myślą przewodnią we wprowadzeniu tej instytucji do polskiego systemu prawa było założenie, by dać dużo swobody w kształtowaniu wzajemnych relacji pomiędzy wspólnikami, jak i w sposobie zarządzania spółką. W związku z tym zrezygnowano z konieczności powoływania rady nadzorczej, dużego kapitału zakładowego oraz nadmiernych formalności przy jej zakładaniu. Podobne konstrukcje spółki możemy zauważyć za granicą, np. w Holandii odpowiednikiem tej spółki jest B.V gdzie nie ma kapitału zakładowego lub też w Niemieckim UG, czyli podtypie spółki z o.o. gdzie kapitał zakładowy wynosi 1 euro.
Utworzenie prostej spółki akcyjnej
PSA będzie mogła zostać utworzona w każdym celu prawnie dopuszczalnym przez jedną lub więcej osób, przy czym nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, co jest rozwiązaniem typowym dla spółek kapitałowych. Umowa spółki będzie mogła zostać zawarta elektronicznie, przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym (s24). W takim przypadku wszystkie jej akcje muszą zostać pokryte wyłącznie w formie pieniężnej. W przypadku gdy wkłady mają mieć postać niepieniężną, wymaganą formą jest akt notarialny.
Umowa spółki może przyznawać oznaczonemu akcjonariuszowi uprawnienia indywidualne, w szczególności uprawnienie do powołania lub odwołania członków zarządu lub rady nadzorczej. Konieczne jest ustanowienie organów spółki, czyli ustanowienie zarządu lub rady dyrektorów. W przypadku powołania zarządu, spółka daje możliwość fakultatywnego ustanowienia rady nadzorczej. Kapitał akcyjny w PSA wynosi 1 zł. Dla porównania kapitał w spółce akcyjnej wynosi 100 000 zł, natomiast w spółce z o.o. 5 000 zł. PSA powstaje z chwilą wpisu do rejestru KRS. Prosta spółka akcyjna będzie mogła powstać nie tylko poprzez utworzenie nowej spółki na zasadach określonych w kodeksie spółek handlowych, ale również poprzez przekształcenie innej istniejącej już spółki w PSA.
Akcjonariusze i akcje w prostej spółce akcyjnej
Założycielami spółki akcyjnej są akcjonariusze, którzy zawierając umowę spółki, określają się w niej do konkretnych zobowiązań. Akcje, które obejmują akcjonariusze, nie posiadają wartości nominalnej, nie stanowią części kapitału akcyjnego i są niepodzielne. Rozwiązanie, aby akcje były bez wartości nominalnej stanowi prawdziwą rewolucję. Zaletą tej konstrukcji będzie niewątpliwie swoboda w kształtowaniu uprzywilejowania akcji i praw osobistych w spółce, która będzie mogła być wykorzystana do elastycznego dostosowania treści do adekwatnej sytuacji. Dla porównania udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i akcje w spółce akcyjnej, mają minimalną wartość nominalną odpowiednio 50 zł i 1 gr i składają się na kapitały zakładowe tychże spółek. Mając jednak na uwadze, że spółka ta stworzona jest z myślą o start-upach, możliwe jest objęcie akcji także za prawa niezbywalne, pracę czy świadczenie usług na rzecz spółki, co oddaje istotę tego biznesu, w której z jednej strony spotyka się pomysłodawca, a z drugiej strony inwestor z kapitałem umożliwiającym rozpoczęcie działalności gospodarczej. Akcjonariuszowi PSA przysługuje prawo do udziału w zysku, a także prawo do wypłaty z kapitału akcyjnego w kwocie wynikającej z rocznego sprawozdania finansowego. Udział w zysku (dywidenda) jest rozdzielana pomiędzy akcjonariuszy w stosunku do liczby akcji, chyba że w umowie spółki wskazano inaczej, trzeba pamiętać także, że po dokonaniu wypłat z kapitału akcyjnego na rzecz akcjonariuszy nie może dojść do zmniejszenia kwoty kapitału poniżej sumy 1 złotego. Akcje nie będą miały formy dokumentu, co wpisuje się w ogólny trend ustawodawcy, o całkowitym odejściu od papierowych form akcji (dla przypomnienia – 1 marca 2021 weszły przepisy o obowiązkowej i powszechnej dematerializacji akcji w spółkach akcyjnych i komandytowo-akcyjnych). Akcje, w formie cyfrowego zapisu, powinny być prowadzone w formie elektronicznej. Łączy się z tym obowiązek prowadzenia rejestru akcjonariuszy przez podmiot trzeci: domy maklerskie, banki, zagraniczne firmy inwestycyjne, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A., jak również notariuszy.
Akcje mogą być zbywane w uproszczony sposób, wymagana jest jedynie forma dokumentowa pod rygorem nieważności przy jednoczesnym wpisie do rejestru akcjonariuszy. W praktyce oznacza to, że akcje, co do zasady, będą mogły być zbywane nawet przez e-mail. Umowa spółki może przewidywać dodatkowe ograniczenia w zbywaniu akcji (np. uzyskanie zgody spółki, ograniczenie dziedziczenia).
Organy spółki prostej akcyjnej
Poruszając aspekt zarządzania prostą spółką akcyjną, ustawodawca pozwolił na swobodę względem założycieli. Mogą wybrać albo dualistyczny system organów spółki, czyli zarząd i rada nadzorcza lub system monistyczny, czyli tzw. radę dyrektorów.
Zarząd składa się z jednego albo większej liczby członków i prowadzi sprawy spółki, reprezentując spółkę. Członkowie zarządu zostają powoływani, odwoływani oraz zawieszani w czynnościach przez akcjonariuszy w formie uchwały. Jeżeli w spółce została ustanowiona rada nadzorcza, członków zarządu powołuje i odwołuje oraz zawiesza w czynnościach rada nadzorcza, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, wszyscy jego członkowie są obowiązani i uprawnieni do wspólnego prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki lub regulamin zarządu stanowią inaczej.
Rada nadzorcza składa się co najmniej z trzech członków, powoływanych i odwoływanych uchwałą akcjonariuszy. Do kompetencji rady można zaliczyć stały nadzór nad działalności spółki. Rada nie ma jednak prawa wydawać zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw. Umowa spółki może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej, a w szczególności przewidywać, że zarząd jest obowiązany uzyskać zgodę rady nadzorczej przed dokonaniem określonych w umowie spółki czynności. Rada nadzorcza może określić uchwałą czynności, do których podjęcia zarząd jest obowiązany uzyskać zgodę rady nadzorczej, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Ustawodawca odszedł jednak od konieczności utworzenia rady nadzorczej, ma to zawsze funkcję fakultatywną.
Alternatywnym rozwiązaniem jest rada dyrektorów, która prowadzi sprawy spółki, reprezentuje i jednocześnie sprawuje nad nią nadzór. Połączenie kompetencji zarządczych i nadzorczych to swego rodzaju novum na gruncie kodeksu spółek handlowych. Rada składa się z jednego albo większej liczby dyrektorów, przy czym umowa spółki, regulamin rady dyrektorów lub uchwała rady dyrektorów mogą delegować niektóre albo wszystkie czynności prowadzenia przedsiębiorstwa spółki na jednego dyrektora albo niektórych dyrektorów (dyrektorzy wykonawczy). Dyrektorzy niebędący dyrektorami wykonawczymi (dyrektorzy niewykonawczy) sprawują stały nadzór nad prowadzeniem spraw spółki. Akcjonariusze w drodze uchwały powołują i odwołują oraz zawieszają w czynnościach dyrektorów. Rozwiązanie to jest bardzo popularne w ustawodawstwach zagranicznych, zwłaszcza anglosaskich.
Kolejnym organem jest walne zgromadzenie, którego członkami są akcjonariusze. Uchwały akcjonariuszy będą mogły być podejmowane na walnym zgromadzeniu albo poza walnym zgromadzeniem na piśmie albo przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. To rozwiązanie zdaje się być bardzo atrakcyjne dla wygody prowadzenia spółki. Za pomocą środków komunikacji będzie można zwoływać walne zgromadzenia, podejmować uchwały czy też głosować.
Likwidacja prostej spółki akcyjnej
PSA będzie mogła zostać rozwiązana bez przeprowadzenia likwidacji, jednak na zasadach zgoła odmiennych niż tych znanych ze spółek osobowych. Procedura ma polegać na tym, że cały majątek spółki może zostać przejęty przez oznaczonego akcjonariusza (akcjonariusza przejmującego), z obowiązkiem zaspokojenia wierzycieli i pozostałych akcjonariuszy, jeżeli przewiduje tak uchwała walnego zgromadzenia, podjęta większością trzech czwartych głosów, oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę ogólnej liczby akcji, a sąd rejestrowy zezwoli na przejęcie. Oznacza to uproszczenie procesu wykreślania spółki z rejestru, poprzez maksymalne skrócenie czasu oraz kosztów. Niezwłocznie po uprawomocnieniu się postanowienia zezwalającego na przejęcie majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego, zarząd składa wniosek o wykreślenie PSA z Krajowego Rejestru Sądowego. Z dniem wykreślenia spółki z rejestru, akcjonariusz przejmujący wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki wykreślonej spółki.
Jeżeli PSA nie spełni wymogów uprawniających do rozwiązania spółki bez przeprowadzenia likwidacji, należy przeprowadzić likwidacje przy zastosowaniu odpowiednio przepisów o likwidacji spółki akcyjnej.
Podsumowanie
Prosta spółka akcyjna jest rozwiązaniem bardzo nowatorskim i rewolucyjnym jak na polskie ustawodawstwo. Prostota i elastyczność, niewątpliwie odpowiadają na potrzeby oraz istotę rynku nowych technologii oraz start-upów. Uproszczone warunki, przy jednoczesnym zachowaniu waloru przepływu kapitału oraz swobody obrotu akcjami, wydaje się bardzo atrakcyjną formą prowadzenia działalności.
0 Komentarzy